Tdiferencia kultur proiektua, hirigune ez diren eremuetan kultura zabaltzeko eta dibertsifikatzeko helburuarekin

Kul 2025 proiektua, martxan!

Lehen urratsak eman ditu dagoeneko. Martxan da Tdiferenciak kultura Nafarroako landa-ingurunera ekartzeko bultzatzen duen programaren hirugarren edizioa. Aurten, Valdizarbe eta Valdemañeruko emakumeei buruzko ikerketa proiektu bat amaitu eta dokumental bat grabatu da. Kul 2025ek ezaugarri berri gehiago ditu: kokapen berriak, ikuskizun birak eta ondare tailer gehiago. Antzerkia, berdintasuna, historia eta ikerketa elkartuko dira 2025eko programan, kultura herriaren bihotzera eramango duena. Uda honetan, Obanos, Desojo eta Oroz Betelura. Proiektua Caja Navarra Fundazioak eta "la Caixa" Fundazioak sustatzen duten Innova Programaren bidez finantzatzen da.

Hirugarren urtez, Tdiferencia arte eszenikoen kooperatiba nafarrak Kul, kultura herriaren bihotzean programa abiaraziko du. Antzerkia, musika, emakumeak, historia eta tradizioak izango dira berriro ere arretaren erdigunea, Nafar Gobernuko Lurralde Kohesio Sailak lurralde-hustutze arrisku handiko hiru herri nafartarretan. Hirugarren edizio honek Valdizarbe eta Valdemañeruko emakumeei ikusgarritasuna eman nahi dien ikerketa proiektu bat ere barne hartzen du. Tdiferenciak iazko udazkenean abian jarritako ekimen hau aurrera eramateko, enpresa Nafarroako Unibertsitateko hiru praktikatzailerekin ari da lanean. Sandra Urra ikus-entzunezko kazetari nafarrak dokumentala editatzeaz arduratuko da. Urtarrilaren hasieratik, ia berrogeita hamar elkarrizketa egin dira, eta dokumentalaren filmaketa hasi da dagoeneko. 2025ean, Tdiferenciak eskaintza kultural interesgarri eta kalitatezkoa sustatzea, prestakuntza artistikoa bultzatzea, kultura inklusibo eta konprometitua erakustea eta sektore kultural eta sortzailearen hazkunde eta garapenean laguntzea ere helburu ditu. Eta hori lortzeko, kultur ekoizpenera eta kudeaketara dedikatzen den kooperatibak bere kultur programazioa Obanos, Desojo eta Oroz Betelura eramango du. Herri hauetan, hurrenez hurren, antzerki emanaldiak eta kontzertuak eskainiko dira ostiraletan, larunbatetan eta igandeetan. Ostegunetan, ikuskizun ibiltariek Nafarroako hainbat tokitara bidaiatuko dute, oraindik zehaztu gabe daudenak. Proposamenen artean Yo, madre edo Marica de Gernika  monologoak, familientzako Errauskine Rock  antzezlana edo Vecinas diversas, vecinas dispersas  komedia daude. Eta aurreko edizioetan bezala, hiru tokietako ondare ukigarri eta ukiezinaren inguruko tailerrak egingo dira zazpi eta hamabi urte bitarteko haurrei zuzenduak.

IKERKETA-PROIEKTUA

Valdizarbe eta Valdemañeruko emakumeen balioa nabarmentzeko, Tdiferenciak XX. mendean zehar emakumeek izan duten rolaren inguruko ikerketa egiten ari da. Lana dokumental baten eta idatzizko dokumentu baten edizioarekin gauzatuko da.

Emakume aktibistak, atletak, protagonista politikoak, karismatikoak, herrikoiak eta artistikoak. Borrokalariak, erbesteratuak, solidarioak, kulturadunak, ahaldunduak, apalak, sendoak eta baliotsuak. Horiek guztiek izango dute beren tokia Tdiferenciako profesionalek –Maite Redin, Ainhoa Ruiz, Conchi Redin eta Iciar Irurtia komunikazio arduradunak– urtarriletik aurrera egindako lanean, eta baita ere, Nafarroako Unibertsitateko hiru ikasle hauekin batera: Sofía Ode - Historia eta Kazetaritza - Lucía Pérez de Ciriza - Kudeaketa Aplikatua - eta Verónica Sastre - Filologia eta Kazetaritza. Horrela, azken hilabeteotan, beren herrietako alkate karguak izan dituzten lehen emakumeak, antzerki zaleak, kazetariak, ilustratzaileak, irakasleak eta inguruko futbolariak elkarrizketatu dituzte.

Gaur arte, Tdiferenciak ia berrogeita hamar emakume elkarrizketatu ditu, eta dokumentalaren zati bat Obanos, Muruzábal, Mañeru, Gares eta Artazun grabatu da. Asteburu honetan, Tirapu-n osatuko da grabaketa, Sara Alcalde alkatearekin, Lucía Goñiren –talo artisau eta bertsolari abeslariaren– alabarekin, Esther Iturberekin eta Osasunako futbolariarekin, Eunate Arraizarekin, egindako elkarrizketekin. Adin guztietako emakumeek parte hartzen dute bertan, udal politikan, elkarteetan, elkartasunean, kirolean, arte eszenikoetan eta komunikazioan lanean.

Valdizarbe eta Valdemañeruko emakumeei buruzko ikerketa honen aurkezpena Civicanen izango da, egindako lana eta ikerketan parte hartu duten emakume batzuen testigantzak erakusten dituen dokumental bat emitituz. Ekainean egingo da eta uda amaieran argitaratuko den ikerketa-lanaren aurrerapen gisa balioko du.

KUL 2024

Iaz, Gares, Lerin eta Olórizen egin zen Kul-en bigarren edizioa. Valdizarben ondare tailerrak egin ziren uztailean eta abuztuan zehar, ia hirurogeita hamar haurrek parte hartu zutelarik. Hogei bat biztanlek parte hartu zuten tailerretan, Garesko ondare zibila, erlijiosoa, kulturala eta naturala erakutsiz.

Lerínek eta Olórizek hartu zituzten Kul ostiral eta larunbatetarako programatutako emanaldiak, uztailean eta abuztuan ere bai, eta arte eszenikoen kooperatibak idazketa sortzaileko tailer bat ere jarri zuen abian Garesko helduentzat.